Anomander

Enslaved – E. Enkele maanden geleden werd onze redactie ruw wakker geschud door het plotse verlies van onze steun en toeverlaat Jurgen Callens. Als hoofdredacteur en medeoprichter van Amped-Up stond Jurgen samen met ons aan de wieg van dit webmagazine dat we samen starten na de val van Ashladan. Het raakte ons diep, sloeg een deuk in ons vertrouwen en liet een gapend gat achter.

Toen ik enkele jaren geleden bij Ashladan begon als redactielid en muziekjournalist, was het Jurgen die mijn sollicitatie review beoordeelde en mij bemoedigend toesprak dat hij het prima werk vond. Hij nam mij aan als nieuw lid naar aanleiding van het schrijven van een review van een van mijn favoriete platen: In Times van de band Enslaved. Zo begon het dus.

Enkele dagen voordat Jurgen ons verliet, spraken we elkaar nog over een aantal promo’s die hij graag wou verdelen. Jurgen wist zijn label promotors altijd goed te bedienen en wist altijd de neusjes van de zalm in goede handen te plaatsen. Toen hij dus de nieuwe plaat van Enslaved kwijt moest, had ik hem al snel weten te overtuigen dat ik dat varkentje wel eens goed zou wassen. En zo geschiede het. Een dag voordat Jurgen uit het leven stapte, zag ik daar in mijn mailbox E verschijnen. Die mail staat voor eeuwig in mijn box bewaard.

De review dan toch. Voor Jurgen.

Enslaved is voor mij een van de grootsten. Daar zal ik de spits vast mee afbijten. Een band die zich in de second wave of black metal wist te onderscheiden en uiteindelijk talloze bands wist te inspireren met een eigen, progressieve sound in hun latere werk. Samen met land- en tijdgenoten Emperor staan zij wat mij betreft redelijk eenzaam aan de top van de extreme metalscene in Noorwegen en wellicht wel de wereld. Ik ben dus voorzichtig gezegd wellicht enigszins bevooroordeeld als het gaat om hun releases, maar blijf toch kritisch luisteren. Zeker als een album, zoals E, opnieuw een nieuw geluid laat horen en de evolutie van Enslaved wederom lijkt te kunnen verrassen.

Want dat doet dit album als geen ander. Verrassen. Enslaved, zo bleek uit een interview met Ivar Björnson met ‘yours truly’ van eerder dit jaar, blijft het essentieel vinden om zich te heruitvinden. Progressieve rockmuziek uit de jaren 70 is meer dan eens een groot voorbeeld voor de Noren en dat hoor je op E eens te meer terug, meer nog dan op voorganger In Times. ‘Maar waar zijn de blackmetalroots gebleven dan?’ zal de verstokte, oude fan zich dan wellicht afvragen. Welnu, het is even zoeken zo nu en dan, maar zo geregeld weet Cato Bekkevold de blastbeats er nog prima uit te knallen en klinken de riffs als vanouds.

Wat Enslaved voor mij altijd bijzonder maakte, was het vermogen om een diep gelaagde sfeer te creëren in hun muziek. Niet alleen op het podium weten zij je te vervoeren, maar op plaat nemen ze je mee naar een andere, soms haast spirituele wereld. Ik krijg daar persoonlijk kippenvel van. Waar Riitiir ons meenam langs de verschillende en overeenkomstige religieuze en spirituele riten en ceremonies van het oude Europa tot het Oosten en In Times stil stond bij onze tocht als mens door de eeuwen heen, lijkt E weer terug te pakken naar Noorse mythologie en de link tussen de mens en natuur. Het album is een reactie op het extreem individualisme van Axioma Ethica Odini en gaat nu juist in op de banden die we als mens leggen en ons maken tot wie we zijn.

Van shoegaze momenten tot heerlijke saxofoon passages, van heerlijk wegdromen tot weer tot je volle alertheid te worden gebracht met knallende drums. Het komt allemaal voorbij. Ook is de inbreng van nieuwe toetsentovenaar Hakon Vinje goed terug te horen. De cleane zang is even wennen in vergelijking met voorganger Herbrand waar we toch al weer een tiental albums naar hebben kunnen luisteren, maar de vervanger doet het met verve en weet meer afwisseling te brengen met zijn verschillende vocale aanpak.

Elke track op dit album heeft zijn eigen verhaal te vertellen en doet dat met zowel tekst als muzikale afwisseling. Wellicht dat het hier en daar wat verwarrend werkt, maar ik blijf het dan vooral als prettige afwisseling beschouwen; eens geen vijftig minuten lang blastbeats en tremolo om je oren. Dit album showcased, als een soort encyclopedie, de kunsten waar Enslaved over beschikt, een soort van progressief muzikaal smörgåsbord. Smullen dus.

Dit is een album wat ontstaan is. Dit in tegenstelling tot een album wat in een paar sessies in de studio geschreven en ontworpen werd. Dat hoor je terug, het voelt organisch en vooral fris en vernieuwend. Zoals de band zelf ook aangaf was het 25 jarig bestaan en de tour er omheen een soort van afsluiter van een tijdperk en E is het begin van een nieuw hoofdstuk voor Enslaved. Als het aan de enthousiaste Björnson ligt, zijn ze amper op de helft en ik mag het samen met hem en alle andere fans van ganser harte hopen.