Cynic is met Ascencion Codes helemaal terug van weggeweest na een uitgebreide periode van stilte. De band werd heropgericht door mastermind en oorspronkelijke medeoprichter Paul Masvidal. Zeven jaar hebben de fans van progressieve rock en metal moeten wachten op de opvolger van de gelauwerde Kindly Bent To Free Us uit 2014 en een kleine schijn van een mogelijke reünie in 2018 met Humanoid, maar de spanning kreeg een onverwacht en tragisch einde met het voortijdige overlijden op amper 48 jarige leeftijd van drummer Sean Reinert in januari vorig jaar, en bassist Sean Malone eind vorig jaar die enkele maanden voordien 50 was geworden. Hoe Masvidal met deze tegenslagen overweg ging op muzikaal gebied kan je hierna lezen.

Beide sterfgevallen in niet eens een jaar tijd liepen ei zo na af met de emotionele ineenstorting van overlevend en stichtend lid Paul Masvidal. Na een periode van rouw en stilte besloot die de teugels van Cynic terug op te nemen om eer te bewijzen aan zijn voormalige bandgenoten en het project van een nieuw album af te werken dat al lang voor hun overlijden bestond. Delen van de nummers waren al in 2014 in de maak en Masvidal wou meteen na Kindly Bent to Free Us aan dit album beginnen, maar helaas verliet Reinert de band in 2015.

Zowel Reinert als Malone kenden elementen van wat uiteindelijk in deze vierde opus werden verwerkt. Langzaam, methodisch en met veel overleg voltooide Masvidal het album uiteindelijk door het Ascension Codes te noemen. Terwijl het album de levens en bijdragen van Reinert en Malone eert, die met hun tweeën een symbiose van kinetisch ritmisch vermogen en virtuositeit creëerden, herleeft het ook Cynics vlam van eigen bestwil en vloeit door een eigen wil om te blijven bestaan. Deze plaat fungeert, paradoxaal genoeg, als een wedergeboorte en gedurende 49 minuten neemt het ons mee op een levendige en zeer kosmische trip.

Nadat Reinert de band in 2015 verlaten had, rekruteerden Masvidal en Malone drummer Matt Lynch, aanbevolen door Dan Briggs van Between The Buried And Me. Lynchs hybride moderne stijl is een samensmelting van elektronische drum-‘n-bassinvloeden gecombineerd met avant-garde jazz/prog, zoals we in Ascension Codes kunnen beluisteren. Het aanwerven van een vervanger voor Sean Malone was voor Masvidal simpelweg onmogelijk. De lage nootlijnen die in Ascension Codes te horen zijn, werden opgenomen met een Moog-bassynthesizer door toetsenist Dave Mackay, die door Plini aan Masvidal werd voorgesteld.

Dit nieuwe werk bevat ook de participatie van special guests zoals Plini zelf, wiens onberispelijke solo wordt gewaardeerd op The Winged Ones. Ook de experimentele en ambientmuzikant Roopam Garg (DARK), die meewerkte als “code worker”, zorgt voor harmonische gitaartexturen, vergelijkbaar met die van een harp. DARK doorbreekt de grenzen van moderne metalriffs met behulp van uitgebreide technieken en op bewustzijn geïnspireerde soundscapes. Een andere belangrijke medewerker was Max Phelps die verantwoordelijk is voor wat ik  “holografische reptielenstemmen” noem op meerdere nummers op Ascencion Codes. Phelps toerde al met Cynic in de periodes van Carbon-Based Anatomy en Kindly Bent to Free Us met zijn eigen progressieve metalband, Exist.

Cynics muzikale karakter is altijd ambitieus geweest, maar Ascension Codes is verreweg één van zijn meest cerebrale en etherische werken, waarin stijlen en elementen zijn verwerkt die nog nooit eerder door de band zijn verkend. De negen titelsongs zijn doordrenkt met uitbarstingen van kleur en energie, en voorgaande aan deze composities zijn de “codes” ingebed: Mu-54 *, A’-va432, Ha-144 enzovoort.

Onder de tracks die met hun eigen licht schijnen, valt Mythical Serpents op, dat vol zit met voortstuwende avonturen, spannende pieken en sentimentele valleien terwijl de mathematische sequenties de geest uitdagen in een duizelingwekkende dynamiek van caleidoscopische intensiteit. De onlangs uitgebrachte tweede single, In A Multiverse Where Atoms Sing, biedt een opbeurende en astrale projectie van begin tot eind. De drum playthrough die op dezelfde dag werd uitgebracht, bewijst dat Lynchs beheersing perfect past bij het nieuwe tijdperk van Cynic. Ten slotte brengt Diamond Light Body het album tot een zwaar einde met hemelse melodische sequenties en complexe maar zeer innovatieve patronen van Lynchs percussiewerk. Het hoogtepunt van het nummer komt als het instrumentale meesterschap wordt gecombineerd met de tekst: “I will not feed the fear / I’ll choose a different timeline / Ascend / All is flux, nothing stands still / Ascend.”

Dit nieuwe tijdperk van Cynic handhaaft de visionaire focus van het meesterbrein Paul Masvidal en als dit hun laatste artistieke slag was, hebben ze hun hoogtepunt bereikt met dit werk. De verhalen verteld in Focus (1993), Traced in Air (2008) en Kindly Bent to Free Us  (2014) worden nu aangevuld met Ascension Codes.